Қазақстанның жас ғалымдар қауымдастығының өкілімен әңгімелесіп, еліміздегі осы саланың дамуы туралы толығырақ білдік.
Исламбек Мусабеков, 30 жаста, Астана қаласы, нейрохирург-дәрігер @musabekov_islambek, @yrasciencekz
Қызмет туралы
Мен нейрохирургпын. Дәлелді медицинаға сілтеме жасай отырып, пациенттерге күнделікті кеңес беремін және операция жасаймын.
Университетте оқу кезінде ғылымға қызығушылық таныттым. «Хирургия» мамандығына түсу үшін баға бойынша ғана емес, ғылыми өмірге қатысуымен де бағаланған портфолионың болуы керек еді. Жоғары оқу орнындағы тәлімгерлер «Әрбір операция — бірегей case report» деп жиі айтатын. Емдеудің барлық хаттамалары емделушілерге сәйкес келмейді. Әркімге ғылыми деректерге сүйенетін жеке тәсіл қажет. Сапалы ғылыми жұмыс әрқашан баға жетпес, әсіресе науқастың өміріне тікелей қатысты.
Күн сайын пациенттерді диагностикалау мен емдеудің жаңа әдістемелері шығады.
Оларды әрдайым теледидардан немесе әлеуметтік желілерден көруге болмайды. Медицина саласындағы соңғы жаңалықтарды жинайтын жалпы медициналық мәліметтер базасы бар. Жетекші клиникалар мен мамандардың көрсеткіштеріне сүйене отырып, нәтижені болжай алатын емдеу әдісі мен тактикасы анықталады.
Біздің «Қазақстан Республикасы Президентінің Іс басқармасы Медициналық орталығының ауруханасында» біз күн сайын алдыңғы қатарлы технологияларды, инновациялық әзірлемелерді, операциядан кейінгі кезеңде пациенттердің өмір сүру сапасын сақтау үшін аз инвазивті қолжетімділікті пайдаланамыз.
Қазақстандық имплант туралы
Соңғы бірнеше жылда мен хирургия саласын ғылыми саламен біріктірдім. Қазақстандық медициналық бұйым — X-Graft биологиялық трансплантатын зерттеу жобасымен айналысамын.
Біз Қазақстанда алғаш рет «Ұлттық нейрохирургия орталығы» АҚ базасында X-Graft материалын эксперименталды жануарларға қатты ми қабығы пластикасында зерттеуді жүргіздік. Клиникалық зерттеулерде трансплантатты қолдану мүмкіндігін бағаладық.
Қосымша материалдарды пайдалана отырып, қатты ми қабығының пластикасы жиі жүргізілетін жедел араласулар, геморрагиялық инсульт, бас сүйектің декомпрессиялық трепанациясы, бас-ми жарақаттары, ісіктер кезінде қажет. Егер пластика ақау алса, онда герметизациялау бұзылады. Бұл пациент пен хирург үшін проблема туғызады, себебі толық жабылмауы жұлын сұйықтығының кетуіне және онымен байланысты асқынуларға әкеп соғуы мүмкін.
X-Graft трансплантатының өзіндік құны Қазақстанда өндіріс үшін қол жетімді шикізат материалының көптігі есебінен төмен. Зерттеу нәтижелері оң динамиканы көрсетті, біздің биоматериал шет елдердегі ұқсас материалдардан еш кем емес. Бұл отандық медициналық өнімнің бәсекеге қабілеттілік деңгейін арттырады.
Қазіргі уақытта біздің биоматериал алдыңғы құрсақ қабырғасының жарығы пластикасында, маммопластикада, сондай-ақ стоматологияда қайта құрылымдау хирургиясы саласында қолданылады. Бас миы биоматериалды емдеу мақсатында пайдалану үшін анағұрлым нақты ғылыми тәсілді талап етеді, сондықтан біз клиникалық зерттеудің бірінші кезеңіне дайындалып жатырмыз.
Қазақстандағы ғылым туралы
Ғылым — маңызды ресурс. Көптеген елдерде оған ерекше көңіл бөлінеді. Сондай-ақ, Қазақстанда ғылыми даму деңгейін арттыру — ең өзекті міндеттердің бірі.
Соңғы бірнеше жылда ғылым саласындағы өсімді көріп отырмын. Елімізде жаңа енгізулер мен әзірлемелер талқыланатын жас ғалымдар қоғамы дамып келеді. Әр ұйымда ғылыми бөлімдер бар. Олардың ішіндегі ең ауқымы — Young Research Alliance, NURIS, Astana Hub.
Клубтардың форматтары әртүрлі, бірақ мақсаты бір — әріптестік пен нетворкинг, ғылымнан бастап бизнес-жобаларға дейінгі түрлі бағыттарда инновациялық нәрсе жасау. Ай сайын журнал клубтары өтеді, онда біздің жас ғалымдар қоғамының қатысушылары сабақтас салаларда кезекпен баяндама жасайды. Біз атқарылған жұмыстармен бөлісіп, жаңа технологияларды талқылап жатырмыз.
Қазақстандағы ғылыми жарияланымдардың негізгі үлесі — докторанттардың PhD дәрежесін қорғау кезінде шығарылған материалдардың саны бойынша талаптары бар мақалалары.
Жас ғалымдарға кеңестер
Өзіңізге, жұмысыңызға және табысыңызға сеніңіз. Қол жетімді барлық мүмкіндіктерді сапалы пайдаланыңыз.
Шетелдік әдебиеттерді көбірек оқып, шет тілдерін үйреніңіз. Әрқашан алдыңғы қатарда болыңыз. Біліміңізді қызығатындармен бөлісіңіз.
Хирургиялық қызмет пен ғылыми саланы практикаландыру үшін өз мамандығына үлкен қызығушылық пен нақты тайм-менеджмент қажет. Сізде кесте және көптеген істер бар деп айта аласыз, бірақ бұл үшін Парето заңы бар — 80% және 20% ереже.
Ғылым — екі немесе одан да көп формулаларды біріктіру. Сондықтан жаңа идея мен оны жүзеге асыру үшін команданы ғылыми қоғамдастықтардан, пікірлестер тобының арасында табуға болады. Жарияланған мақалалар, ғылыми баяндамалар, конференциялар мен форумдарға шақырулар — мұның бәрі команданың үйлесімді жұмысының арқасында болады.
Жаңа нәрсені сынақтан өткізу мүмкіндігін ешқашан жібермеңіз — бұл мүмкіндіктеріңізді кеңейтеді.
