ApartX табысты стартапының негізін қалаушысы ІТ-бизнесті қалай дамыту керектігін айтып берді және бастаушыларға арналған кеңестерімен бөлісті.
Қанат Келдібеков, 37 жаста, Астана қаласы, ApartX, @keldibekov
Өзім туралы
Университеттен кейін үш жыл жалданып жұмыс істедім. Уақыт өте келе, өсу шегі бар екенін түсіндім. Сондықтан кәсіпкерлікке көшуге шешім қабылдадым. PlayStation-клуб сияқты аз салымдармен түрлі бизнес ашқанмын. Уақыт өте келе мен бұдан да көп нәрсеге қол жеткізе алатынымды сезіндім.
Мені әрқашан IT-сала қызықтырды. Болашақ осында екенін түсіндім. Сондықтан осы бағытта дамып, сайттарды әзірлейтін компания ашты. Сонымен қатар орта мерзімді жалдау бойынша классикалық бизнеспен айналысқан. Ол кезде менің шеше алмаған қиындықтарым болды. Мен осы саладағы және IT-индустриядағы өз тәжірибемді біріктіріп, жылжымайтын мүлік нарығының проблемаларын шешетін стартап құруды шештім.
Жоба туралы
ApartX — бұл жалға беру бизнесін автоматтандыруға арналған платформа. Бізде жалға берушілер мен жалға алушылардың жеке басын тексеру үшін ақылды құлыптармен, биометрия жүйелерімен интеграция бар. Осылайша біз алаяқтық пен мүлікке нұқсан келтірудің, сандық келісімшарттардың жолын кесеміз. Airbnb немесе Booking сияқты трафик генераторы алаңдарымен жұмыс істейміз, онда адамдар жылжымайтын мүлікті тапсыру туралы хабарландыруларды орналастырады. Біз барлық сервистерді бір жерге біріктіреміз және Property Management System арқылы басқаруды береміз.
Бізге қосылғаннан кейін жылжымайтын мүлік иесі қашықтықтан жұмыс істей алады. Ол клиенттермен кездеспейді, себебі бәрін қосымша арқылы жасайды: келісім-шарт жасайды, төлемді қабылдайды, қолжетімділікті береді. Барлық бөгде сервистер автоматты түрде үндестіріледі. Бұл «овербукингті» болдырмауға мүмкіндік береді, жүйе қателесіп бос емес нөмірді броньдап, кейіннен алып тастағаны үшін айыппұл төлейді. Клиенттердің тазалықты қадағалауы ғана қалады.
Бұрын клиенттер бір қоныстануға екі-үш сағат жұмсайтын. Біздің бағдарламамызбен бүкіл процесс бір минутқа созылады. Адам, мысалы, Таиландта тұрып, Астанада пәтер жалға ала алады.
Біз үш жылдан астам жұмыс істеп келеміз. Қазақстан бойынша 3500-ден астам пәтер қосылды. Қысқа мерзімді жалдау нарығының 35%-ын аламыз. Біздің қосымша арқылы жылжымайтын мүлік 300 000-нан астам рет тапсырылды, ал пайдаланушылар саны 85 000-ға жетеді. 2022 жылы біздің клиенттеріміздің айналымы 5 000 000 $ құрайды. 2023 жылы 10 000 000 $ санына жақындады.
ІТ-дегі кәсіпкерлік туралы
Дәстүрлі бизнесте қалай жұмыс істеу керектігі түсінікті. Бұл бағытта өндіріс пен өткізу нарығы бар. Бәрі де маржиналдық қағидатымен жұмыс істейді: ол неғұрлым жоғары болса, соғұрлым жақсы. Түрлі салалардағы ережелер бірдей.
IT-бизнес — бұл бағдарламалық код, сіз жазған өнім. Оны жасау оңай, бірақ ол қымбатқа түсуі мүмкін, себебі білікті айтышкерлердің жұмысы көп қаржыны қажет етеді. Ал ІТ-өнім жеңіл сатылады. Оны қуатын арттырмай, дәстүрлі бизнестегідей екінші үй-жай салмай-ақ таратуға болады. Сондай-ақ оны алыстан, бірден бүкіл әлем бойынша іске асыруға болады.
ІТ-кәсіпкердің негізгі постулаты — өз әрекеттері үшін жауап беру
Стартаптарда басқаша. Бұл жерде бәрі қолмен, дамудың қалай жүруін және неден табуға болатынын түсінбей жүреді. Стартап — бұл ойын ережелерін өзгертетін бизнес-модель іздейтін ұйым. Мысалы: Uber, «Яндекс Такси» немесе inDrive. Егер бұрын таксимен 30-40 минут күтуге тура келсе, енді қосымшада бірнеше рет басу арқылы көлікке тапсырыс беруге болады. Таксопарктер жұмыс істемей қалды, нарық көшбасшылары кетіп қалды.
Стартап-кәсіпкерлік қатерлі, себебі сен не істеу керектігін білмейсің. Бизнес-жоспарлар ай сайын өзгеріп отырады, мүмкін бағытты толығымен өзгертуге тура келуі мүмкін.
ІТ-кәсіпкер қандай болуы тиіс
Фаундер стартаптың аман қалу ықтималдығы — 1% екенін түсінуі тиіс. 99% жағдайда сіз істей алмайсыз. Мұндай жағдайда сенім көмектеседі: команда құрып, өз сеніміңді пікірлестерге сіңіре білу керек. Егер команда идеяға сенбесе, ол бірнеше ай ішінде табыссыз жанып кетуі мүмкін. Ал стартап-индустрияда үш-төрт жыл табыссыз жұмыс істеу қалыпты жағдай.
ІТ-кәсіпкердің негізгі постулаты — өз әрекеттері үшін жауап беру. Жасалған шарттар мен инвесторларға, әріптестерге және командаға берілген уәделер үшін жауапты болады. Бедел — ең маңыздысы. Сондай-ақ қателерді мойындай білу керек.
Трендтер туралы
Алдағы екі-үш жылда жасанды интеллект IT-саланы өзгертеді. Сондықтан оның қалай жұмыс істейтінін және сіздің қызметіңізді қалай өзгерте алатынын түсіну керек. Біз ИИ-ға қарап, жылжымайтын мүлік нарығымен байланысты шешімдерді іздейміз. Егер жаңа жоба жасасақ, оған жасанды интеллект призмасы арқылы қарау керек.
Бұдан басқа, жаңа технологиялар ғарыш өнеркәсібі мен медицинада сұранысқа ие болады.
Жаңа бастаушыларға кеңестер
ІТ — кәсіпкерліктің ең қызықты саласы. Онда жұмыс істеу қызықты: мұнда әртүрлі нәрселерді білуге болатын ақылды адамдар көп. Бұл да ғылыми қызмет туралы: жаңа жаңалықтар мен әзірлемелер. Мұнда супер-көшбасшылар жоқ. Серіктестер тауып, олармен бүкіл нарықты басып алуға болады.
Егер кәсіпкерлікпен айналысуға шешім қабылдасақ, соңына дейін баруымыз керек. Берілмеу, үміт үзбеу. Сәтсіздіктер болады және оларды алаңдатуға, құлағаннан кейін тұруға үйрену керек. Өзіңе деген сеніміңді жоғалтуға болмайды. Егер тапсырсаң, онда сенен артық жұмыс істеген басқа адам аяқтай алады. Сондықтан кері шегінуге болмайды — бәрін соңына дейін жеткізу керек.