Алмас АҚШ-қа 14 жасында көшіп, сонда мектеп бітіріп, оқуға түседі. Бүгінде ол ірі компанияларға орналасудың қыр-сырымен бөліседі.
Алмас Мырзатай, Атланта, Microsoft компаниясының бағдарламалық қамтамасыз ету инженері, @almasmyrzatay
Қоныс аудару туралы
Мен Джорджия штатының Атланта қаласында тұрамын және Microsoft корпорациясында жұмыс істеймін. Сонымен бірге Джорджия технологиялық институтында магистратурада оқимын.
Жезқазғандағы қазақ-түрік лицейінде оқып жүргенімде сынып жетекшім АҚШ-қа алмасу бойынша баруымды ұсынды. Сонда маған бұл қымбат және қолжетпестей көрінді. Бірақ ата-анам менің шетелде оқуымды қолдады. Сондықтан мен 14 жасымда АҚШ-қа қарай жол тарттым, алдымен бір жылға, содан кейін қалып, сол жерде орта мектепті бітіріп, Emory University түстім.
Мен бұл туралы армандап-та көрмеппін, алайда сәті салынып, АҚШ-та 11 жылдан бері тұрамын.
Бейімделу және уақытша қиындықтар туралы
Басында оңай болған жоқ. Өкінішке орай, олардың АҚШ-тағы мектептер туралы фильмдерде көрсететіні негізінен шындық. Сондықтан мен үлкен мәдени айырмашылыққа тап болдым. Мысалы, мектеп оқушылары аналары туралы жиі әзіл айтады. Біз үшін бұл әдеттен тыс және қорлау болуы мүмкін.
Оқытудағы көзқарас мені таң қалдырды. Біз екі апта сайын кітаптарды оқимыз, содан кейін сабақта тақырыптарды, кейіпкерлерді, сүйікті дәйексөздерді талқыладық. Мұғалімдер мені қысып немесе қайталауды сұраған жоқ. Олар біздің пікірімізге қызығушылық танытты. Бұл мені білуге, сыни тұрғыдан ойлауға, әр нәрсеге сұрақ қоюға үйретті. Бірақ, сонымен бірге, математикадан бағдарлама ол жақта әлсіз. Мен сегізінші сыныптың деңгейіндегі біліммен келдім, бірақ он бірінші сыныппен оқыдым.
Университетте бәрі басқаша болды. Адамдар ашық және мейірімді, ал профессорлар әртүрлі мәдени құндылықтарды үйретеді. Сондықтан мен ол жерде өзімді жайлырақ сезіндім. Мен АҚШ-та үлкендер сізге орын беріп, олардың атын атауыңызды сұрайтынына үйреніп қалдым.
Бірақ университетке түскенде қиындықтар да болды. Біріншіден, менде оқуға түсе алмай, елге қайтамын деген қорқыныш болды. Екіншіден, оқуға түсу ғана емес, шәкіртақы алуым керек еді. Сондықтан төрт жыл мектеп қабырғасында ғылыми зерттеулермен, робототехникамен, еріктілермен айналыстым, теннис ойнадым. 12-сыныпта мен мектепте GPA бойынша бірінші болдым, Science Fair үш халықаралық медаль, робототехника бойынша әлемдік марапаттар және басқа да жетістіктерім болды.
Ол кезде маған дұрыс жолды айтатын ешкім болмады. Мен АҚШ-та орта мектепті бітіргендіктен, оқуға түсу үшін «халықаралық студент» деген талаптарға сай болмадым. Мен өзіме ғана сенуге тура келді. Сондықтан мен американдық балалар жасайтын барлық нәрсені жасадым, оны өзім үшін реттедім.
Менің ұсыныстарым: сұрақ қоюдан қорықпаңыз, оң көзқараста болыңыз, бар күшіңізді салыңыз.
АҚШ көптеген адамдар ойлағандай мүмкіндіктер елі емес. Мысалы, мен елдің тұрғыны ретінде салық пен әлеуметтік аударымдарды төлеймін, бірақ азамат ретінде көп нәрсені пайдалана алмаймын. Көпшілігі отбасын асырау үшін бірнеше жұмыста жұмыс істеуге мәжбүр. Мұнда дәрі-дәрмек пен лайықты өмір сүру қымбат.
АҚШ — амбициялар елі
Менің ойымша, АҚШ — амбициялар елі. Егер сізде ниет пен мақсат болса, мұнда ол нәрсеге қол жеткізе аласыз. Бірақ көмек көп келмейді.
Сондықтан өзіңізді көрсетуді үйрену маңызды. Америкалықтар өздерін және өз дағдыларын жақсы сатады. Бәсекелестікке төтеп беру үшін сіз өзіңіздің лайықты адам екеніңізге сендіре білуіңіз керек.
Бастаманы қолға алу да маңызды. Егер сізден бірдеңе істеу сұралса, сіз жұмысты соңына дейін аяқтауыңыз керек және талап етілгеннен де көп нәрсені істеуіңіз керек. Бұл сізге көшбасшы және лайықты қызметкер ретінде ерекшеленуге көмектеседі.
Даму және мансап туралы
Алғашқы жұмысыңызды табу үшін сізге әр түрлі арналарды үнемі іздеу керек. Хаттар жазыңыз, компания өкілдерін кофеге шақырыңыз, уақыт бөлгені үшін алғыс айтыңыз, таныстарыңыздан ұсыныстар жіберуді сұраңыз.
Сіз сондай-ақ сұхбатқа қарқынды дайындалып, осы дағдыны үнемі сорып, портфолио дайындауыңыз керек. Сыныптастарыммен жаттығып, барлық техникалық мәселелерді пысықтап, шағын жобаларды қатар жүргіздім. Мысалы, AI и software developmen тақырыптарында техникалық мақалалар жазып тұрдым.
Оқу кезінде бізге рекрутерлер жиі келетін. Бұл іс-шараларда компания өкілдерімен жеке сөйлесуге және оларға түйіндемелерді бергуе мүмкіндік бар. Сондай-ақ, сіз Linkedin-де жаңа жұмыс орындарын іздеуге және оларға бірінші болып өтініш беруге тырысуға болады.
Маған өзекті мамандықты таңдауым да көмектесті. Техникалық мамандықты таңдау керек екенін білдім. Бірінші курста бағдарламалауды оқи бастадым, ал сыныптастарым тарих немесе әдебиетті оқыды. Сонымен қатар мен математика мен экономиканы оқыдым. Нәтижесінде мен екі диплом алып шықтым. Бұл маған технологиялық және қаржылық компанияларға жұмысқа орналасуға мүмкіндік берді.
Басқаларға да солай істеуге кеңес беремін. Біріншіден, егер сіз инженерлік дәреже алсаңыз, АҚШ-та үш жыл жұмыс істей аласыз. Ал басқа мамандық болса — бір жыл ғана. Екіншіден, нарықта бос орындар да көп болады.
Бәсекелестік жоғары, бір бос орынға 200-ден астам үміткер бар
Мен университеттің төртінші курсында жұмыс іздей бастадым. 2018 жылы Дональд Трамп әкімшілігі иммиграциялық процесті қатайтты, сондықтан көптеген компаниялар шетелдіктерді жалдауға құлықсыз болды. Мен H1B визасына демеушілік қажет жұмыс тәжірибесі жоқ иммигрант болдым. Жұмыс тауып, лотереяны 33% мүмкіндікпен ұтып алғаннан кейін алуға болады. Сондықтан жұмыс берушіні мені жұмысқа алуына тырысып, көндіру керек болды. Бәсекелестік жоғары, бір бос орынға 200-ден астам үміткер. Ал егер компания танымал болса, онда 500-ден астам.
Мен бір жыл іздедім, 100-ден астам компанияға түйіндеме жібердім. Нәтижесінде мен Porsche, IBM компанияларында сұхбатқа шақырылдым. Жалпы және техникалық сұхбаттардың төрт раундынан кейін маған Porsche-де кеңесші және деректер жөніндегі маман ретінде жұмыс ұсынылды. IBM мені қабылдамағандықтан, мен Porsche-де жұмыс істей бастадым. Мен онда екі жарым жылдан астам жұмыс істедім.
2020 жылы Microsoft рекрутері менімен байланысып, Linkedin арқылы сұхбат беруді ұсынды. Барлық кезеңдерден сүрінбей өтіп, соларға өттім. Қазір мен инженер-бағдарламашы болып жұмыс істеймін.
АҚШ-тың корпоративтік мәдениетінде көптеген артықшылықтар мен тұзақтар бар. Маған бұл жерде қатаң иерархияның жоқтығы ұнайды. Сіз әрқашан менеджеріңізден: «Неге мұны істеуім керек?» деп сұрай аласыз, өз идеяларыңызды ұсыныңыз. Ал, егер бастық сауатты және менеджер ретінде ашық болса, ол сізге сенеді, сізден кеңес сұрайды. Бұл көлденең басқару мәдениеті маған жақын, шешім қабылдау кезінде басшылық орындаушылармен кеңеседі, өйткені олар процестерді жүзеге асыратындар.
Екінші жағынан, бұл жерде, басқа жерде сияқты, кеңсе саясаты бар. Бағыныштылықты сақтау, керек жерде не айту керектігін білу, бас тарта білу қажет. Түсініспеушілік болмас үшін, қажет болса, өзіңді жақтай білу де маңызды.
Соңында, гольф ойнауды үйреніңіз. Америкадағы барлық үлкен мәмілелер үстел басында емес, гольф ойынында жасалады дейді.
Қоныс аудару әсері
Ұзақ уақыт ата-анамнан жырақта тұрғандықтан, өзім көп нәрсені үйренуге тура келді. Алдымен кір жууды үйрендім, содан кейін банктік шот ашуды, салықты төлеуді үйрендім.
Қазір мен бәрін алдын ала жоспарлаймын, уақытты босқа өткізгенді ұнатпаймын. Мен жалғыз қалудан және тәуелсіз шешім қабылдаудан қорықпаймын.
