IT-бизнес құру — көптеген IT-мамандардың арманы. Бұл мақалада біз тәжірибелі кәсіпкерлерден қателіктерді болдырмауға және табысты компания құруға көмектесетін 20 кеңес жинадық.
Шыңғыс Құлахметов, Алматы қаласы, MED365 негізін қалаушы және бас директоры,
@med365_kz
ІТ-бизнесті құру — қызықты және көп күш-жігерді қажет ететін кәсіпорын. Жаңа бастаған технологиялық кәсіпкерлерге көмектесетін бірнеше кеңестер:
1. Шешуден емес, проблемадан бастаңыз.
Өніміңіз немесе қызметіңіз нақты мәселені шешетініне көз жеткізіңіз. Нарықты зерттеңіз және әлеуетті клиенттеріңіздің қажеттіліктерін түсініңіз.
2. Күшті команданы жинаңыз.
Сіздің көзқарасыңызды бөлісетін және дағдыларыңызды толықтыратын адамдарды табыңыз. Техникалық қабілеттер ғана емес, командада жұмыс істей білу де маңызды.
3. Ең аз өміршең өнімге назар аударыңыз.
Бірден тамаша өнім жасауға ұмтылмаңыз. Негізгі мәселені шешетін функциялардың ең аз жиынтығынан бастаңыз және пайдаланушылардың пікірлеріне сүйене отырып, оны біртіндеп жақсартыңыз.
4. Икемді әзірлеу әдіснамасын пайдаланыңыз.
Agile және Scrum сияқты әдіснамалар өзгерістерге тез бейімделуге және өнімді жиі жаңартуға көмектеседі.
5. Тұрақты бизнес-модель жасаңыз.
Сіздің бизнесіңіз қалай ақша табатынын алдын ала ойластырыңыз. Бұл өнімді сату, жазылу, жарнама немесе басқа модельдер болуы мүмкін.
6. Маркетинг пен сату туралы ұмытпаңыз.
Жақсы өнім әрқашан өзін сатпайды. Ілгерілету стратегиясын әзірлеңіз, клиенттерді тарту үшін арналарыңызды іздеңіз және сату бойынша белсенді жұмыс істеңіз.
7. Сәтсіздіктерге дайын болыңыз және олардан үйреніңіз.
Сәтсіздік — кәсіпкерліктің бір бөлігі. Өзіміздің қателіктерімізден үйреніп, қайтадан байқап көруден қорықпау керек.
8. Байланыс орнатып, тәлімгерлерді іздеңіз.
Басқа кәсіпкерлермен өзара әрекеттесіңіз, кәсіби іс-шараларға қатысыңыз және өз тәжірибелерімен бөлісетін және пайдалы кеңестер беретін тәлімгерлерді іздеңіз.
Акежан Омаров, Алматы қаласы, кәсіпкер,
@akezhanumarov
Мен Sobes.kz жобасымен жұмыс істеймін. Бұл рекрутингті автоматтандыру бойынша стартап. IT-бизнеске кіргісі келетіндер үшін бірнеше кеңеспен бөлісе аламын:
1. Сенімді серіктесті таңдаңыз.
Мен бизнестегі серіктес командадағы тағы бір адамнан әлдеқайда көп үлес қосатынына сенімдімін. Егер сіздерде түрлі күшті жақтар болса, ал жауапкершілік аймақтары сәтті бөлінген болса, тиімділік бірнеше есе өсуі мүмкін. Бұл 1+1=11 жағдайды білдіреді.
Менің жағдайымда серіктестер ІТ, талдау және клиенттерді басқаруды меннен жақсы біледі. Ал менің күшім келіссөздерде, сатуда және талантты команданы жалдауда. Біз сондай-ақ әртүрлі шешімдер қабылдаймыз және бұл синергия қиын жағдайларда немесе күрделі жобаларда көмектеседі.
Алайда, тек жақсы серіктес табу ғана емес, сонымен қатар онымен барлық маңызды жайттар ескерілген, барлығы жазбаша жазылған серіктестік шарт құру да маңызды. Тіпті мен мақаланы оқыдым, стартаптардың 50-60% табысы мен сәтсіздігі құрылтайшылар мен олар құрған команданың әріптестігіне байланысты.
2. Нарық проблемасына бату.
Нарық проблемасына түсу үшін жеткілікті күш пен уақыт болу қажет. Бүгін сіздерге келген идея тағы да бірнеше рет өзгеруі мүмкін. Ол жұмыс істемейтін немесе өзекті емес болуы мүмкін. Әсіресе, сіз нарық үшін жаңа нәрсе жасағанда, тіпті басқа компанияның моделін көшірсеңіз де.
Сөзсіз болатын өзгерістер мен ауытқулардан өтуге берік батылдықтың болуы маңызды. Кейде бәрі құлдырайды деп ойлайтын күндер болады, кейде сәл өсу керек сияқты, сонда сіз миллиардер боласыз. Бұл тербелістер уәждемені қатты әлсіретеді. Шешім қабылдау — көңіл-күйді сақтап, алға басу маңызды.
3. Терең зерттеу жүргізіңіз.
Көбінесе күнделікті өмірде егжей-тегжейге батқыңыз келмейді. Мысалы, егер қызметкер компанияға басқа өнім қажет болғандықтан сатылым жүрмейді десе, біз оған сеніп, пысықтауды бастай аламыз. Бірақ іс жүзінде мен шынайы көрініс мүлдем басқаша болуы мүмкін екеніне бірнеше рет көз жеткіздім.
Мен өзім сатушылардың кездесулеріне барып, олардың хат-хабарларын қарап, олардың өнімді қалай ұсынатынын бақылай бастағанда ғана проблема өнімде емес екенін түсіндім. Осындай мысалдар түрлі салаларда да кездесіп отыр. Маңызды мәселелерге толықтай сезіну ғана жағдайды шынайы түсінуге мүмкіндік береді. Мен не істеу керектігіне сенімді болғанда, бақылау жүйесін әзірлеп, оны қызметкерлерге орындауға беремін.
Қанат Келдібеков, Астана қаласы, ApartX,
@keldibekov
Мені әрқашан IT-сала қызықтырды. Мен болашақ осында екенін түсіндім. Кейіннен жылжымайтын мүлік нарығының проблемаларын шешетін стартап құрдым. ApartX — жалға беру бизнесін автоматтандыруға арналған платформа. Менің болашақ ІТ-кәсіпкерлерге арналған кеңестерім:
1. Сізге әзірлеуші болудың қажеті жоқ.
Егер ІТ-кәсіпкер болуды шешсеңіз, бұл бағдарламаларды жаза білу керек дегенді білдірмейді. Сізде мамандардың командасы немесе осымен айналысатын кофаундер болуы мүмкін. IT-өнімді жасағыңыз келетін саланың сарапшысы болу маңызды: құрылыс, медицина. Нарықты және оның проблемаларын, сондай-ақ автоматтандыру мен жаңғырту процестерді қалай жақсартатынын түсіну қажет. Бұл сіздерге кәсіпкерліктің алғашқы қадамдарын жеңілдетеді, өйткені сіздер саланың бенчмарктерін, пікір көшбасшыларын және басқа да маңызды аспектілерін білетін боласыздар.
2. Кәсіпкерлік жауапкершілікті талап етеді.
Өз жұмысыңызды аяғына дейін орындап, беделіңіз өзіңізге байланысты екенін түсіну қажет. Өз командамызды бақылап, білікті мамандарды жинау маңызды.
3. Тәуекелдерге дайын болыңыз.
Стартаптар — тәуекелді жобалар. Естеріңізде болса, стартаптардың 90%-ы бірінші жылы, ал қалған 9%-ы келесі бес жылда қайтыс болады. Сәтсіздіктен кейін көтеріліп, қайта бастай білу маңызды. Стартап-салада бұл қалыпты жағдай, сондықтан үмітсіз болудың қажеті жоқ.
4. Инвестицияларды іздеуге назар аударыңыз.
Стартаптар әрдайым табысты жобалар бола бермейді, әсіресе іске асыру үшін табысты бизнес-модельдер іздеген бастапқы кезеңдерде. Сыртқы инвестицияларды іздеуге алдын ала бейімделіңіз. Бұл негізін қалаушы үшін негізгі процестердің бірі.
Шыңғыс Дәулетбаев, Астана қаласы, TrustMe CEO,
@qazaqeli
Бірінші стартапты мен 2007 жылы құрдым. Бұл әртүрлі заттарды табуға болатын базар еді. Енді мен TrustMe жобасын дамытудамын. IT-кәсіпкерлер үшін бірнеше кеңестер:
1. IT-бизнес — спринт емес, марафон.
Ұзақ және табанды жұмыс істеу керектігін түсіну маңызды. Бастапқыда сіз дайын өнімсіз клиенттермен жұмыс істейсіз, содан кейін ғана негізгі жүйені құрасыз. Ол клиенттерге ұнамауы мүмкін. Осындай жағдайларға дайын болу маңызды.
2. Капитал сыйымдылығы туралы есіңізде болсын.
Іргетастың алғашқы кезеңдерін құру үшін көп қаражат қажет. Бұл нарықтағы тәжірибелі IT-мамандардың жоғары құнына байланысты.
3. Клиенттердің мәселелерін шешіңіз.
IT-бизнес көбінесе өз идеяларын іске асыруға емес, олар төлеуге дайын адамдардың проблемалары мен ауыртпалықтарын шешуге бағытталған. Осы проблемаларды шешудің жолдарын тапқан кезде табыс болады.
4. Әдебиетті көп оқыңыз.
Көптеген кітаптарды оқыңыз, өйткені оларда бизнес құру бойынша пайдалы кеңестер бар. Мысалы, «Бережливый стартап» кітабында клиенттермен қалай жұмыс істеу керектігі жақсы түсіндіріледі. Сондай-ақ идеялар мен мотивация беретін подкасттарды тыңдаңыз.
5. Кофаундер табыңыз.
Сіздің көзқарасыңызбен бөліскен пікірлестеріңіз болғанда, істі жүргізу әлдеқайда оңай. Сенетін және ,білетін адамдарды табыңыз. Бұл IT саласындағы негізгі міндеттердің бірі болғандықтан, кофаундерлердің бірі жобаның техникалық бөлігінде жақсы дағдыларға ие болғаны дұрыс.
