Toomas Tirs, Астана қаласы, Эстония Республикасының Қазақстан Республикасындағы, Қырғыз Республикасындағы, Тәжікстан Республикасындағы, Өзбекстан Республикасындағы және Түрікменстандағы Төтенше және Өкілетті Елшісі
Gunda Tire, Астана қаласы, Эстониядағы PISA жобалық менеджері
Біз туралы
Тоомас. Біз 1993 жылы 27 тамызда АҚШ-тың Висконсин қаласында кездестік. Мен Гунданы стипендиаттардың кездесуінде байқадым да, бір қарағанда ғашық болдым.
Гунда. Мен Латвиядан. Кездесу кезінде мен бес латыш болған университетте бір жыл оқыдым. Оқу жылының басында, кездесу кезінде мен Эстониядан жігіттің келгенін білдім. Ол Тоомас еді. Біз танысып, көп ұзамай кездесе бастадық.
Оқудан кейін Ригаға аттандым, ал Тоомас әлі оқыды. Бір жыл бойы біз алыстан кездестік.
Тоомас. Оқудан кейін қайтып келгенде Гунда Эстонияға келіп, мен оған ұсыныс жасадым. 1996 жылы үйлендік.
Оқудан кейін 12 жыл жеке секторда жұмыс істедім, тек 2007 жылы ғана дипломат болдым. Дипломатия — отбасылық бизнес. Егер жұбайы басқа елге баруға дайын болмаса, отбасынан үш-төрт жыл алыс шетелде болу қиынға соғады. Сондықтан мансап басталар алдында Гунда екеуіміз бәрін талқыладық. Осы уақытқа дейін кез келген елге тағайындалмас бұрын біз егжей-тегжейлі талқылап, соңғы шешімді қабылдаймыз.
Біздің үш баламыз бар. Үлкен ұлым Нилс 26 жаста, ол Эстонияда, IT-секторында жұмыс істейді. Ортаңғы қызы Эльза Латвиядағы KPMG-де жұмыс істейді. Кішкентай қызы 18 жаста, ол Астанада мектепті енді ғана бітірді.
Дипломатия — отбасылық бизнес
Жұмысқа байланысты мен Орталық Азия мен Қазақстан бойынша іссапарларға жиі барамын. Егер ұзақ мерзімді іссапар болса, онда Гунда да менімен бірге келеді. Бұл ретте, Гунда жұмыс істейді. Ол Эстония білім министрлігінің қамқорлығымен білім беру жобасының жетекшісі.
Гунда. Мен Эстониядағы PISA жобасын басқарамын. PISA — математика, оқу және жаратылыстану пәндерінен тест тапсыратын он бес жастағы оқушыларға арналған бағдарлама. Біздің бағдарламаға 90 ел, соның ішінде Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан және Тәжікстан қатысады. Әр жолы әлем бойынша 600 000 жуық оқушы осы тесттен өтеді. Біз Қазақстанда өмір сүріп жатқанымызда, мен онлайнда жұмыс істеймін, жұмыс тоқтаусыз жүріп жатыр. Сондықтан мүмкіндігім болса, мен саяхаттауға қуаныштымын.
Біздің үлкен балаларымыз Қазақстанға келді. Біз Орталық Азияның әдемі жерлеріне саяхат жасадық. Алматыға Шарын каньонына, Көлсай, Қайыңды каньонына барып, Шымбұлақта шаңғымен жүрдік. Сондай-ақ Өзбекстанға барып, Бұхара, Самарқанд және Ташкентте болды.
Тоомас. Ата-анаммен Ақтау мен Бішкекке бардық. Туған-туыстарымызға Орталық Азияны, жергілікті тағамдарды, дәстүрлерді, мерекелер мен табиғатты көрсеткіміз келді.
Сондай-ақ Қазақстанда 130 жыл бұрын эстониялықтар қоныс аударған бірнеше ауыл бар және олардың ұрпақтары әлі де тұрып жатыр. Петровка ауылының бірі Астанаға жақын орналасқан, біз ол жаққа барып, эстон тілінде сөйлейтін үш әйелді тауып алдық. Біз сондай-ақ Өскемен мен Теміртауға баруды жоспарлап отырмыз, онда эстониялықтардың хаттары сақталған.
Отбасы ережелері
Гунда. Біз Бельгияда тұрған кезде бізде дәстүр пайда болды — жексенбі күндері Тоомас құймақ дайындайды.
Тоомас. Біз балаларыммен түрлі елдерде өмір сүріп жатқандықтан, Рождествода Эстонияға менің ата-анамның, соның ішінде Гунданың анасының, ағамның отбасымен бірге келуге тырысамыз.
Тоомас. Эстонияда бір кездері World Cleanup Day қозғалысы басталды. Жыл сайын қыркүйекте өтетін Дүниежүзілік тазалық күні. Эстондықтар әр адамның өз айналасындағы тазалыққа өзі жауапты екенін түсіне бастады, сондықтан олар аулаларын, көшелерін тазалауға шығады. Біз бүкіл отбасымызбен, оның ішінде Қазақстанда да осы қозғалысты ұстанамыз. Осымен үшінші жыл қатарынан жергілікті белсенділермен жинауға шығамыз.
Гунда. Біз кішкентай балаларымызбен көшені жинайтын мектепке бардық. Кішкентай қыз өзінің қоқыс жинауды ұнататынын айтты. Балаларға осындай ойлау қабілетінің берілгені өте жақсы.
Мықты отбасы құрғысы келетіндерге арналған кеңестер
Гунда. Ашық болуға кеңес бергім келеді. Адамдар барлық жерде бірдей, әркімнің жүрегінде махаббат бар, бұл әлемді танудан қорықпаңыз.
Бірге тұратын адаммен санасуды үйрену маңызды. Әрине, әрдайым серіктес қалағандай істей бермейді, бірақ біз тырысамыз.
Жалпы, жұптар үшін ортақ хобби болғанда жақсы. Біз Бельгияда тұрып жатқанда эстондық та, латвиялық та билей бастадық.
Тоомас. Егер балалар туралы айтатын болсақ, онда баланың сұрағына немесе өтінішіне әрдайым «иә» деп айтуға болады. Сондықтан біз оларға біршама көп рұқсат бердік, бірақ олар әрдайым өз әрекеттерінің салдарын ескерулерін талап еттік.
Өз балаларынан өз проблемаларын өздері шеше алатын жауапты адамдарды тәрбиелеу маңызды.
