Жақында біз Creative Asia Telegram арнамызда климаттық қаржы сарапшысы және БҰҰ-ның Ауыл шаруашылығын дамыту халықаралық қорының қызметкерімен тікелей эфир өткіздік. Біз осы материалдағы ең маңызды пікірлерді жинадық.
Хафиз Атымтай, 28 жаста, Рим, климаттық қаржыландыру сарапшысы, БҰҰ Ауыл шаруашылығын дамыту халықаралық қорының қызметкері, @khafiz.atymtay
Өзі жайлы
Мен Қарағандыда, қарапайым отбасында өстім. Бала кезімнен дипломат немесе БҰҰ қызметкері болғым келді, бірақ бұл қол жетпес арман деп ойладым. Мектепті алтын медальмен бітіріп, Назарбаев университетіне оқуға түстім. Басында хирург болғым келді, бірақ бұл мен үшін емес екенін тез түсіндім. Сондықтан мен экономикаға ауыстым.
Еңбек жолын БҰҰ Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымы — FAO-да волонтер ретінде бастады. Содан кейін мені ақылы тағылымдамадан өтуге шақырды, содан кейін кеңесші лауазымын ұсынды.
Көптеген адамдар үшін ауыл шаруашылығы жұмыс істеуге қызық емес сала болып көрінеді. Бірақ бұл кез келген елдің дамуына тікелей үлес қосатын экономиканың нақты секторы. Сондықтан мен өз дағдыларымды осы салада қолдануды шештім. Уақыт өте жұмыс біркелкі болып, «Су ресурстары және ирригация басқармасына» ауыстым. Содан кейін мен экология және қоршаған ортамен жұмыс істедім, содан кейін Римдегі ауыл шаруашылығын дамытудың халықаралық қорында климаттық қаржыландыру бойынша маман болу ұсынысын алдым.
Мен БҰҰ-ға университетте оқып жүргенде кірдім. Жеті жылдан бері осы құрылымның түрлі ұйымдарында жұмыс істеп келемін. Осы уақыт ішінде 15-тен астам елде болдым.
БҰҰ-дағы іс-шаралар туралы
Жеті жыл бойы экономикалық талдаумен айналыстым. Қазір менің жұмысым климаттық қаржыландырумен байланысты. Климат — БҰҰ күн тәртібіндегі бірінші мәселе. Біздің мақсатымыз — жаһандық температураның жоғарылауын индустрияға дейінгі кезеңмен салыстырғанда Цельсий бойынша бір жарым градусқа дейін сақтау.
Мен Таяу Шығыс, Солтүстік Африка, Шығыс Еуропа және Орталық Азия аймағындағы әртүрлі елдер үшін барлық жобалық құжаттаманы дайындаймын. Мен осы тақырыпты қолдайтын ірі климаттық қорлармен және сыртқы донорлармен жұмыс істеймін. Біз ауыл шаруашылығы мен азық-түлік қауіпсіздігінің тоғысқан жерінде тұрмыз. Біздің есептеуіміз бойынша 2050 жылға қарай жер шарында халық саны артып, азық-түлік тапшылығы туындайды. Сондықтан біздің тағы бір мақсатымыз — ауыл шаруашылығы өнімділігін арттыру.
Менің міндетім — осы мәселелерді шешу үшін жобаларды дайындау және оларды шамамен төрт-бес жылға созылатын бүкіл іске асыру үдерісінде сүйемелдеу. Мен елдерге көмектесемін, жұмысты тексеремін, не істеу керек, қалай жасау керектігін ұсынамын.
БҰҰ-да жұмыс істеу ерекшеліктері
БҰҰ қызметкерлері екі түрге бөлінеді: ұлттық және халықаралық. Азаматтар белгілі бір елде жұмыс істейді. Мәселен, Қазақстандағы сарапшылар Қырғызстаннан келген әріптестеріне кеңес бере алмайды. Халықаралық қызметкерлер аймақтарда, әртүрлі елдерде жұмыс істейді. Әрі қарай, қызметкерлер тұрақты –толық уақытты немесе уақытша болуы мүмкін, әдетте бір жобаның бөлігі ретінде жалданатын кеңесшілер. Қызметкерлерді кәсіпқойлар мен қолдау көрсету қызметкерлеріне де бөлуге болады. Бұл билеттерді сатып алуға, брондау жасауға және ұқсас мәселелерге көмектесетін көмекшілер.
Мен тұрақты кәсіби лауазымда толық уақытты халықаралық қызметкермін. Бұл БҰҰ құрылымында алуға болатын максималды пакет. Әркімнің әртүрлі пакеттері бар және әрқайсысында әртүрлі деңгейлер бар. Мысалы, мен қазір Р3 сатысындамын. Мен үшін ең жоғары деңгей — P5. Көптеген қызметкерлер осы кезеңде зейнетке шығады. Жоғары лауазымдар саяси болып табылады: департамент басшылары, аймақтық директорлар немесе БҰҰ өкілдері. Менің жағдайым бұрын-соңды болмаған деп саналады: мен P3 деңгейін 28 жасымда алдым. Ұйымдағы орташа деңгейден 7 жыл бұрын.
БҰҰ-да жұмыс істеудің артықшылықтары мен кемшіліктері
Өз елінде жоқ әрбір халықаралық қызметкердің иммунитеті бар. Бізді дипломатиялық қызметкерлер деп санаймыз. Дәл осындай артықшылықтар отбасына да беріледі. Бізде БҰҰ-ның арнайы көк төлқұжаты да бар. Ол барлық елдерге визасыз жүруге мүмкіндік береді. Оны өз қалауы бойынша пайдалануға болмайды: тек іссапарлар үшін — біз оларды миссия деп атаймыз.
Қызметкерлер лауазымына қарай сыйақы алады. Мысалы, Каирдегі әріптестерімнің өмірі Римдегі маған қарағанда арзанырақ. Субсидиялардың арқасында біз шамамен бірдей ақша аламыз. Ең жоғары сыйлықақылар АҚШ немесе Швейцарияда.
Ұйым балалардың оқу ақысын төлеуге де көмектеседі. Егер сіздің балаңыз ақылы бөлімде оқитын болса, сіз Гарвард немесе Оксфорд университетіне қарамастан аз ғана үлес қосасыз.
Әлеуметтік пакет пен жалақы бойынша БҰҰ-ның батыстық IT-компаниялардағы жұмысынан онша айырмашылығы жоқ, бірақ кейбір жерлерде одан да нашар болуы мүмкін. Сондықтан мұнда адамзаттың дамуына үлес қосқысы келетіндер келеді. Бұл жұмыста сіз жаһандық мәселелерді шешуге және бүкіл планетадағы адамдарға көмектесе аласыз.
БҰҰ-да «Ұтқырлық» бағдарламасы бар — қызметкерлерді ротациялау. Бір жерде тұруға болатын максималды уақыт шамамен бес жыл. Содан кейін қызметкерлер басқа елге ауыстырылады — бұл ұйым жұмыс істейтін кез келген ел болуы мүмкін. БҰҰ сіздің қалауларыңызды ескереді: сіз бір немесе екі рет бас тарта аласыз, бірақ келесі ұсыныс соңғы болады: сіз оны қабылдайсыз немесе кетесіз. Жаңа орын ең қолайлы болмауы мүмкін: мысалы, Кения немесе Бангкок. Кейде қызметкерлер қауіпті елдерге іссапарға жіберіледі – биыл мен Сомалиге барамын.
БҰҰ-да кім жұмыс істей алады
Кез келген адам БҰҰ-да өзін сынай алады. Ұйымда 15 мамандандырылған мекеме бар: Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымынан ЮНЕСКО-ға дейін. Білімі мен біліктілігі бар жақсы маман өз орнын табады.
Республикалық деңгейде жұмыс істеу үшін кейде тек ана тіліңді білу жеткілікті. Халықаралық лауазымдар үшін кем дегенде екі БҰҰ тілін білу керек. Менің жағдайымда бұл орыс және ағылшын тілдері болды. Ағылшын тілінде оқыған болсаңыз, автоматты түрде тапсырасыз. Олай болмаса, IELTS-ті ең аз 6,0 баллмен тапсыру керек.
Сонымен қатар, жоғары деңгейде ашық бос орындар көп емес. Менің позицияма 80-90-ға жуық адам өтініш білдірді. Маған үш іріктеу кезеңінен өтуге тура келді: түйіндеме скринингі, жазбаша сынақ және сұхбат.
Жоспарлар туралы
БҰҰ-да 10-15 жыл жұмыс істегеннен кейін адам жеке секторда қолдану қиын болатын жоғары мамандандырылған дағдыларды жинақтайды. Сонымен бірге, біз мемлекеттермен тығыз байланыста болып, оларға даму бағдарламаларын белгілейміз. Сондықтан көптеген адамдар мемлекеттік қызметке барады.
Мен өз елімнің патриоты ретінде бұл сценарийді өзім де жоққа шығармаймын. Менің ойымша, Қазақстанға халықаралық тәжірибесі бар жас, сауатты мамандар түріндегі «жаңа тыныс» қажет.
