Әр елдегі жоғары оқу орындарына түсу және оқу ерекшеліктері туралы айтуды жалғастырамыз. Бұл жолы біз АҚШ студенттерінің тәжірибесімен бөлісеміз.
Алина Жолдыбаева, 21 жаста, қаласы — Чикаго, National Louis University студенті, @zhaniiisa
Оқуы туралы
Мен National Louis University-де Computer Science мамандығы бойынша бакалаврда оқимын. Мен трансфер студентпін және АҚШ-қа American Transfer Degree Program бағдарламасымен келдім. Бұған дейін Малайзияда екі жыл оқып, Sunway университетінде Associate Degree дәрежесін алдым.
АҚШ-қа қалай оқуға түсуге болады
АҚШ-қа оқуғ түсу үшін белгілі бір құжаттар ұсынуыңыз керек. Олардың ең маңыздысы — оқытушылардың ұсынымдары, сертификат және академиялық талаптар. Сонымен қатар АҚШ университеттеріне түсу үшін сіз Scholastic Assessment Test немесе American College Testing емтихандарын тапсыруыңыз керек. Маңызды қадам — TOEFL немесе IELTS сияқты ағылшын тілін білу дәрежесіне емтиханын тапсыру.
Бірінші қадам — қалаған университетті таңдау және оқуға түсуге дайындық. Бұған мыналар кіреді: эссе жазу, ұсыныс хаттарды жинау, түйіндеме жасау, қаржылық көмекке өтініш беру. Барлық қажетті сынақтардан өтіп, құжаттарды дайындағаннан кейін студенттер таңдалған жоғары оқу орындарына түсуге өтініш бере алады. Бұл процесс өтініш үлгісін толтыруды, қажетті құжаттарды тіркеуді және кіру жарнасын төлеуді қамтиды. Үздік университеттер студенттің жеке басын және мотивациясын жақсырақ түсіну үшін көбіне сұхбат талап етеді. Өтініштерді қарастырғаннан кейін университеттер үміткерлерді қабылдау нәтижелері туралы хабарлайды. Үміткерге бірнеше университеттен ұсыныс түссе, біреуін таңдап, орнын растауы керек.
Емтихандарды сәтті тапсыру үшін ағылшын тілін жақсы деңгейде білуіңіз қажет. Тестке және сіз қарастыратын университетке байланысты әртүрлі талаптар қойылуы мүмкін.
Емтиханға тапсыру күнінен бірнеше ай бұрын алдын ала тіркелу керек. Тіркелуге ақы алынуы мүмкін және құны таңдалған емтиханға байланысты өзгереді. Дайындық үшін сіз интернеттегі қолжетімді материалдарды пайдалана аласыз немесе арнайы курстарды сатып ала аласыз. Сондай-ақ көптеген емтихандар өздерінің дайындық материалдарын ұсынады.
Ағылшын тілім жақсы болды, сондықтан мен IELTS емтиханына үш апта бойы дайындалып, 7.0 деңгейінде нәтиже алдым. Процесс барысында мен үлкен көлемдегі ақпаратты оқу және негізгі нәрсені бөліп көрсету сияқты қиындықтарға тап болдым. Дегенмен тәжірибе арқылы бұл дағдыларды дамытуға болады. Ерінбей еңбек етіп, қабілетіңізге сенсеңіз, арманыңыз орындалады.
Ақыл-кеңес
Мен университет талаптарын алдын ала оқып, уақытын жіберіп алмауды ұсынамын, әсіресе АҚШ-тың үздік университетіне түскіңіз келсе. Еліміздің жастары тынымсыз еңбек етіп, жеткілікті күш-жігер жұмсаса, әлемнің ең үздік университеттеріне табысты түсуге жеткілікті озық әрі дарынды екеніне сенімдімін.
Құндыз Маратовна, 18 жаста, қаласы — Чикаго, North Park University-дің университеті, @maratovnak4
АҚШ-қа қалай оқуға түсуге болады
Мұның бәрі қай университетке тапсыратыныңызға байланысты. Егер сіз әлі мектепте оқитын болсаңыз, онда сіз 9-сыныптың аттестатын және 10-11 сыныптар үшін бағалардың транскриптін ұсынуыңыз керек.
Шетелдіктер үшін АҚШ-та оқу америкалықтарға қарағанда қымбатырақ. Ақылы оқығысы келетіндер үшін университеттер банк шотында 30 000 $ доллардан астам сома болуын талап етеді.
Ең бастысы — тіл білу. Егер келісімшартпен оқуға түссеңіз, сізге оңайырақ болады.
Сізге мыналарды дайындау және тапсыру қажет:
— TOEFL, IELTS немесе DET
— GPA. Оның арқасында сіз жеңілдік ала аласыз
— Ынталандыру хаты. Өзіңізді сата білу маңызды.
— ұсыныс хат
— сертификаттар, медальдар, белсенділік туралы мадақтамалар. Түрлі жобаларға қатысыңыз, ерікті ретінде жұмыс істеңіз.
TOEFL, IELTS, DET тапсыру үшін сізге Upper Intermediate деңгейіндегі академиялық ағылшын тілі қажет. DET тапсыру оңай, себебі ол онлайн, арзанырақ және бір сағатқа ғана созылады.
Ағылшын тілін 9-сыныптан бастап оқыдым, ал 10-сыныпта репетитормен бірге дайындалдым.
Ақыл-кеңес
Мен сізге басымдықтарды дұрыс қоюды және емтихандарға жақсы дайындалуды ұсынамын. Уақыттарды қадағалаңыз және мүмкіндігінше бәрін алдын ала жасаңыз.
Егер университетке қабылданбасаңыз немесе виза бермессе, уайымдамаңыз. Қайтадан байқап көріңіз. Кем дегенде үш университетке құжат тапсырыңыз. Бірінші рет виза бермесе, ол екіншісіне әсер етпейді, бірақ екіншісі үшіншіге әсер етеді.
Байжан Мұқатай, қаласы — Хьюстон, Rice University студенті, @bayzhan8
Оқуы туралы
Мен Operations Research және Computer Science в Rice University — қос мамандық беретін білім алып жатырмын.
Информатика белгілі сала болғанымен, OR — танымалдылығы азырақ, бірақ өнімділігі жоғары пән. Оның негізгі мақсаты — қолда бар деректер негізінде оңтайлы шешімдер қабылдау.
АҚШ-қа қалай оқуға түсуге болады
Мен америкалық университеттерге құжат тапсырған кезде стандартты қабылдау талаптары болды: SAT емтиханын тапсыру, ағылшын тілін білу деңгейін көрсету, мектеп транскрипті, екі ұсыныс хат, академиялық марапаттар тізімі және сабақтан тыс іс-шаралар.
Жоғарыда аталған стандартты талаптардан басқа, әрбір университетте қосымша талаптар болды. Мысалы, MIT бес қысқа эссе талап етті, ал Rice University-дің ерекше талабы болды, онда үміткерлерден қосымша түсініктемесіз «ұнаған нәрсенің» суретін бөлісуді сұрады. Мен MIT-ке шақырылмағандықтан, эссе жазғаннан гөрі суретке түсіру қабілетім жақсы болған сияқты.
Америкалық колледждерге өтініш беру процесі 8-9 сыныптарда басталады, өйткені колледждер соңғы төрт жыл ішінде оқудан тыс іс-шараларға және студенттердің қызығушылықтарына басымдық береді. Бұл ғылым жарыстары, кәсіпкерлік, өнер, кинематография, волонтерлік немесе кез келген басқа қызмет болсын, жаңа салаларды зерттеуге және түрлі салада қызығушылықтарыңызды дамытуға бірегей мүмкіндік береді. Мысалы, мен Қазақстанда және халықаралық деңгейде ұйымдастырған оқытушылығымды, физика олимпиадаларын, дзюдо, NASA United Space School жазғы бағдарламасын, Teens In AI хакатондарын көрсеттім.
Емтихандарға дайындалуға кететін уақыт
Емтиханға арнайы дайындалудың көптеген әдістері, түрлі «оқу техникасы» және тапсырмалардың реті болады. Бірақ мұның бәрі ағылшын тілін меңгерудің негізінен басталады. Қанша тактиканы үйренсеңіз де, негізгі тілдік дағдыларыңыз жеткіліксіз болса, сізге қажетті нәтижеге жету қиын болады. Сондықтан ағылшын тілін білуді жетілдіруден бастау өте маңызды. Жеткілікті деңгейге жеткеннен кейін емтихандарға дайындалып, сынақ сынақтарын тапсыруға болады.
Емтихандарға дайындалуға кететін уақыт әр адамның бастапқы деңгейіне байланысты өзгереді. Мысалы, мен ағылшын тілін әртүрлі құралдар арқылы жақсартуға айтарлықтай күш салдым: кітап оқу, фильмдер мен телешоулар көру, тестілер жазу және ағылшын тілін өздігінен үйренуге арналған кітаптармен жұмыс жасау.
Оқу, тыңдау және грамматиканы жалғыз да үйреніп жаттығуға болады, бірақ сөйлеу дағдылары мұғалімнің кері байланысын қажет етуі мүмкін.
Ақыл-кеңес
Америка университеттеріне, әсіресе грантқа түсу процесі бейберекет болып жатады. Сізді қабылдайтынына кепілдік жоқ. Жақсы түйіндемелері бар болса да, менің барлық жерден қабылданбаған жүздеген досым бар. Менің өтінішімде қабылдау қызметкерлерінің назарын нақты не аударғанын білмеймін.
Мен құжат тапсырған 35 университеттің 34-і қабылдамады. Сондықтан менің кеңесім: реалист болыңыз, бірақ армандарыңыздан бас тартпаңыз. Өзіңізді біліммен қаруландыруға келетін болсақ, Google арсеналыңыздағы ең күшті қару болмақ.
Анель Жүсіпәлі, 19 жаста, қаласы — Провиденсе, Brown University студенті, @anelita_z
Оқуы туралы
Мен Brown University бірінші курс студентімін. Мен Когнитивті Неврологияны оқимын.
АҚШ-қа қалай оқуға түсуге болады
АҚШ университеттеріне түсу үшін мектеп бағасын тапсыруы, SAT және IELTS сияқты стандартты тестілерінен өтуі, университеттер ұсынған тақырыптар бойынша эссе жазуы және екі мектеп мұғалімінің ұсыныс хаттарын тапсыруы керек.
Емтихандармен қатар эсселердің де маңызы зор. Мотивациялық хаттар мен эсселерде сіз таңдаған мамандықты оқуға шешім қабылдауға өмірлік тәжірибеңіз қалай әсер еткені туралы айтуыңыз керек. Кейбір университеттер басқаларға қарағанда бағалар мен стандартталған сынақ ұпайларын бағалайды. Сіз таңдаған университеттеріңізге түскен студенттердің орташа SAT/ACT ұпайларын онлайн таба аласыз. АҚШ университеттерінің көпшілігі IELTS 7,5 немесе одан жоғары балл талап етеді.
Әдетте АҚШ университеттеріне түсу алдында бір немесе екі жыл ішінде SAT немесе ACT тапсырасыз. Бұл емтихандар ана тілінде сөйлейтіндерді тексеру үшін жасалған, сондықтан халықаралық студенттер ең үздік балл алу үшін оларды бірнеше рет тапсырады. Содан кейін сіз 20 университетке өтініш жіберуге мүмкіндік беретін Coalition Application немесе Coalition Application сияқты арнайы платформада пішінді толтырасыз. Дегенмен MIT сияқты кейбір университеттердің Common Application бөлек жеке платформасы бар. Дәл осы платформа арқылы сіз өз бағаларыңызды, емтихан нәтижелерін және эсселерді әр университетке жібересіз. Сондай-ақ ағылшын тілін білу емтиханының нәтижелерін жіберуіңіз керек.
Өтініш берер алдында барғыңыз келетін университеттер туралы мүмкіндігінше көбірек сұрап біліңіз
SAT емтиханы екі секциядан тұрады: ағылшын тілі және математика. Ағылшын тілінде оқу, грамматика және тіл стилі бойынша сұрақтар бар. Мен бұл тестті қағаз жүзінде тапсырдым, бірақ қазіргі талапкерлер оны компьютерде тапсырады.
IELTS — төрт секциядан тұратын ағылшын тілін меңгеру сынағы: оқу, эссе жазу, ауызша ағылшын тілі және тыңдап түсіну.
SAT ағылшын тілі бөлімі халықаралық студент үшін өте қиын, сондықтан сіз бұл емтиханға кем дегенде Upper Intermediate деңгейінен дайындалуды бастауыңыз керек. Емтиханға дайындалу кезінде ағылшын тіліндегі мәтіндерді көп оқуға және жаттығуға көп уақыт бөлу керек. Түсінік пен сөздік қорыңызды жақсарту үшін ескі ағылшын фантастикасын, саяси баяндамалар мен ғылыми мақалаларды оқуды ұсынамын.
IELTS тапсырғанға дейін ағылшынша деңгейім өте жақсы болды. Мен бұл емтиханға бір айға жуық дайындалдым, өйткені емтиханның құрылымымен танысу үшін жеткілікті болды. SAT кезінде жағдай күрделірек болды, мен алты айға жуық дайындалдым.
Ақыл-кеңес
Өтініш бермес бұрын, тапсырғыңыз келетін университеттер туралы мүмкіндігінше көбірек біліңіз. Рейтингісі, олардың оқу бағдарламалары туралы ғана емес, сонымен қатар әр мектептің атмосферасы мен «көңіл күйі» туралы. Сіз университет сайттарына шолу жасап, YouTube влогтарын көріңіз және университет туралы пікірлерін білу үшін қазіргі студенттермен байланысып көріңіз.
Өтінішіңізді дайындаған кезде өмірлік тәжірибеңіз туралы айтуға дайын болыңыз және қабылдау комиссиясына өзіңіздің тамаша үміткер екеніңізді көрсету үшін эсселеріңізде университет туралы тапқан ақпаратты пайдаланыңыз.
