Айгүл Жолдасова
38 жаста, Project Costcontroller (жобалардағы экономист), туған қаласы — Атырау, тұрғылықты жері — Осло, Норвегия
Ослода 2007 жылдан бері тұрады
Мен Қазақстаннан Ослоға 10 жыл бұрын, 2007 жылы көшіп келдім. Ол кезде Атырауда норвегиялық мұнай компаниясында жұмыс істеп жүрдім және мені компания арасында тәжірибе алмасу үшін екі жыл Ослода жұмыс істеуге шақырды. Кейін 2009 жылы дағдарыс орын алып, біз әлем бойынша филиалдарымызды жаптық. Сол жылы Норвегияда қалып тұру ұсынысы түсті, мен бұл ұсынысты қабылдадым.
Жаңа орын мен өмір сүру салтына ұзақ үйреністім. Маған бұл жерде бәрі: тамақ, адамдар, адамдар арасындағы қарым-қатынас дұрыс емес деп ойладым. Алғашқы екі жыл мен үшін жаман болды, «Бұл уақыт тез өтіп, Қазақстанға қайтып оралсам ғой» деп ойлайтынмын. Отбасым мен достарымды қатты сағындым. Себебі, Норвегиядағы адамдармен салыстырғанда біздегілер өте ашық келеді.
Қазір жылына 2-3 рет Қазақстанға барып тұруға тырысамын. Соңғы рет туған жерімде биыл сәуірде болдым. Әкем мен студенттік кездегі достарым Алматыда, тәтем Астанада, қалған туыстарым Атырауда тұрады. Сондықтан, жылына үш рет осы қалаларға баруға тырысамын.
Тұрақты түрде қазақстандық газеттерді оқып тұрамын, оның ішінде атыраулық «Ақжайық» газетін оқимын. Сондай-ақ, Instagram мен Facebook әлеуметтік желілерінен қазақстандық блогерлер: Ержан Рашев, Айдос Сырым және Асель Баяндарованы оқимын.
Норвегияда адамдардың жайлы өмір сүруіне, балаларының болашағына, инфрақұрылымды дамытуға өте көп қаржы бөлінеді. Өкінішке орай, шетелде біраз уақыт тұрғаннан кейін Қазақстандағы кейбір салаларды жақсарту қажет екенін түсіндім, бізде көп қаржының текке кететінін көрдім. Ал жағдайды түзету үшін ең кішкентайынан бастау қажет. Әрбір тұрғын өзінен, өз өмірінен бастауы тиіс. Мысалы, тек өз үйлерін қоршап, абаттандырып қана қоймай, кіреберіс пен аулаға, көшелерге де қарау керек.
Мен Қазақстанды сағынамын. Келесі жылы жолдасым екеуміз тойымызды Қазақстанда жасамақпыз, мен 30-50 норвегиялықты өзіммен ертіп келемін. Оларға Қазақстанды көрсеткім келеді. Ештеңеге қарамастан мен өз еліммен мақтанамын, егер біреу елім туралы жаман нәрсе айтса, мен тез арада жауап қайтарамын.
Думан Кыдыков
27 жаста, Product Engineer (мұнайды қайта өңдейтін шаруашылықта клапандар жасау бойынша инженер), туған қаласы — Алматы, тұрғылықты жері — Хьюстон, Техас штаты, АҚШ
Хьюстонда 2008 жылдан бері тұрады
Қарапайым естілгенімен, мен шетелде оқуды армандап, алдыма мақсат қойдым. Бұл арманым 2008 жылы жүзеге асты. Мектепті аяқтап, Америкаға оқуға аттандым. Ағылшын тілін жетік білген жоқпын және барлығын тілдік курстарлан бастадым. Ағылшын тілі курстарын тәмамдаған соң «Қаржыгер» мамандығы бойынша оқыдым, алайда бұл бағдарламаның ортасына келген тұста бұл мамандықтың менікі емес екенін түсіндім де, мамандығымды өзгерттім. 2016 жылы Хьюстон Университетін бітірдім, mechanical engineering (механикалық инженерия) мамандығы бойынша диплом алдым.
Америкадағы өмірге бейімделу қиын болған жоқ, бұл үдеріс екі жылға жуық уақытқа созылды. Алғашқы жылдары ТМД елдерінен келген отандастарымызбен ғана араластым, сенсеңіз, Хьюстонда біз көп екенбіз. Кейін әйелім екеуміз тек қазақ және орыс тілінде сөйлейтіндерді топтастырып, өзіміз алшақтаймыз деп шештік. Сол кезде менің америкалық өмір салтына бейімделу кезеңім басталды. Әртүрлі студенттік ұйымдарға жазылдым, университет үшін теннис ойнай бастадым, америкалық футболды жақсы көріп кеттім. Мен американдықтардың ортасына, олардың мәдениетіне ене бастадым. Нәтижесінде айналамдағы адамдар қазірде мені бір көргеннен шетелдік емес, өздерінің адамы деп есептейді. Бұған өте қуаныштымын, мен мәдени және тілдік кедергіні жеңе білдім.
Қазақстанда анам мен бауырым, әйелімнің ата-анасы мен туыстары қалды. Олар мүмкіндігінше АҚШ-қа келіп тұрады. Соңғы рет Қазақстанда 2008 жылы Алматы қаласында болдым.
Қазақстаннан шыққандар шетелде тұрғасын туып өскен жерге деген көзқарас өзгереді дегенмен келіседі деп ойлаймын. Көбінесе, неге бізде мұндай жоқ немесе неге бізде олай емес деген ой келеді. Әсіресе, бұл алдыңғы технологиялар, Ғаламтор мен әлеуметтік желілер дәуірінде өсіп, жетіліп келе жатқан ұрпаққа қатысты. Олар дамыған елдердің өмір салтын көреді және бұл оларды өсіп жетілуге, өзін-өзі дамытуға ынталандырады.
Қазақстандағы жаңалықтарды оқып отырамын, бірақ жұмыс кестем жаңа жобаларға толып тұратындығынан мүмкіндігім бола бермейді.. Қазақстаннан кеткен кезден бері еліміз жақсы жағына қарай өзгерді. Фотосуреттерден жаңа мейрамханалар, жолдар, ТК, сауда орталықтарының салынғанын, Алматыда көрікті жерлердің жаңарып жатқанын көрдім. McDonalds, Burger King, Starbucks, KFC сияқты әлемдік франчайзингтік компаниялардың Қазақстанның маркетін кеңейтіп жатқанын көріп қуандым. Бірақ, жаман жақтарын да көрдім. Көлік саны артып, көлік қоятын орындардың тығыздығы. Көлік иелеріне аса ыңғайлы көп қабатты көлік қоятын орындарды көргім келеді. Ірі қалалардың ортасында жақсы тас жолының болмауы да көңілімді түсіреді.
Қазақстан — менің туған елім, мен оны сағынамын, оның халқын, жылылығы мен қонақжайлылығын, сонымен қатар алматылық тауларды сағынамын. Әйелім екеуміз де қазақпыз, сондықтан айына бірнеше рет мәнті, ет немесе палау дайындап, оны сүт қосылған шаймен ішеміз.
Ербол Есқалиев
33 жаста, IT, Conoco Phillips мұнай компаниясы, туған қаласы — Арқалық, тұрғылықты жері — Сан-Франциско, Калифорния, США
Сан-Францискода 2003 жылдан бастап тұрады
2003 жылы Атыраудағы америкалық мұнай компаниясында жұмыс істедім. Ол жерде бір жыл жұмыс істеп, АҚШ-қа, Калифорния штатына еңбек демалысына бардым. Бір-екі апта өткен соң ата-анам Америкада қалып, жоғары білім алуыма көндірді. Жұмыстан шығып, америкалық университет дипломының жолын бастадым, ата-анам мені баспанамен қамтамасыз етті және оқуда жетістікке жету үшін барлық жағдайды жасады, менің оларға деген алғысым зор.
Көшіп келгенде ағылшын тілім нашар болатын, аспаздық саласында жұмыс іздей бастадым, себебі бұл менің хоббиім болатын. Ірі мейрамханалар қабылдаған жоқ және Subway фастфуд-мейрамханасына тоқталдым. Subway-де тоғыз жыл жұмыс істеп, бейімделіп, ағылшынша сөйлейтін дәрежеге жеттім, испан тілін де аздап үйрендім. Алғашқы жылдың соңына қарай мұнай-газ саласында жақсы жұмыс таптым.
Америкалық өмірдің рахатын көрдім, алайда елімді, туыстарым мен достарымды қатты сағындым. Ол кезде 20 жаста едім, ұйықтай алмай, достарымның «Пирамида» мен «Адмирал Нельсонда» сайран құрып жүргендерін елестеттім. Бұл біздің Алматыдағы сүйікті клубтарымыз болатын. Жастығымды Алматыда өткіздім, әлі күнге дейін бұл қала менің жүрегімде ерекше орын алады.
Алдымда америкалық білім алу деген мақсат болды, ал ол қымбат тұратын. Америка күлімдеп жүретін халқына қарамастан, қатыгез ел. АҚШ-та: «If it’s not about the money, it doesn’t make sense» деген мақал бар. Аударып түсіндірсек: «Ақша — бәріне бас». Американы дәл осылай сипаттай аламын. Мұндағы өмір «дөңгелектегі ақуыздар» концептісіне сай — маған жұмыс істеу керек. Бастысы — табыс, Криемний алқабында жаңа технология жасап жүрсің бе немесе Сеңгір тауларынан газ өндіресің бе бұл маңызды емес. 2009 жылы Operations Management мамандығы бойынша жоғары білім дипломын алдым.
Америкада қысқа уақытта болған әртүрлі ел қонақтары оның өмір деңгейі мен алуан түрлілігіне таң қалады. Алайда, қонақ болу мен бұл елде тұру — екі түрлі нәрсе. Мамандығымның арқасында алты жыл бойы іссапармен АҚШ-тың түкпір-түкпірінде болдым, Вашингтон штатынан Вашингтонға, Колумбия округіне дейін. Америкалық отбасының өмірі бір қалыпты. Туған күндер де басқа мерекелер сияқты өтеді: саябақ, торт, хот-дог, шарлар. Мұндай үлкен елде мегаполис-қалалар бар, қалғаны бір қабатты Америка. Кейбір қалаларда «Волмарт» супермаркеті бар — бұл ақша табу мен мәдени уақыт өткізу орны.
Мұнда өмір сүрген уақытымда жергілікті достарға ие болдым, жерлестермен де араласып тұрамын. Қазақстаннан келген қонақтарды қуана қарсы аламын, тіпті Сан-Францискода арнайы бағдарым да бар. Ғаламтордың арқасында және байланыс түрлерінің арқасында Қазақстанда болып жатқан нәрселерден хабардар болуға тырысамын.
Қазақстанда кем дегенде жылына бір рет барып тұруға тырысамын. Жұбайым екеуміз келесі еңбек демалысын қайда өткізетінімізді ойластырғанда, Гавай аралдарында немесе Парижде болуды жоспарлаймыз да, Шымбұлақта кәуап жеп отырамыз.
14 жыл ішінде Қазақстан жақсы жаққа қарай өзгерді. Экономика, әлеуметтік сала мен мәдениеті бойынша дамып жатыр. Болашақта Отаныма оралып, елімнің дамуына үлес қоссам деймін.
